جوجه ني پائيزداساناللار

ياغ يؤغوتداندي،يؤغوت ياغدان

گلين اؤينويانماز ديئراوتاق ايري دي

موساهيبين باب ائيله،گؤرن دئسين هابئيله

قارا قارقانين بالاسي اؤزونه شيرين دي

ايگنه هامي ني بئزر اؤزي لوت گئزر

كردالي كردارين ئيئر،كردارسيزلار كؤينك گيرر

حالواحالوادئمگيلن اغيزشيرين اؤلماز

چيراخ اوز دوره سينه ايشيق سالار

دلي دلي يه باخار،چوماغين ايري توتار

دلي يه يئل وئرالينه بئل وئر

سوزي آت يئره صاحابي گؤتورر

سوزي باجان دئمه باجين باجيسي وار

كار ائشيتمز اويدورار

آج تويوخ يوخيسندا داري گورر

دالدان آتيلان داش تو پوخدان دئيير

اوركن نه قدر اوزون اولسادا دوغاناقدان كئچر

ايت هورر كاروان كئچر

ال الي يووار الده اوزو

دوز يولون يئريه بيلمير شخمليقدا شلتاق آتر

قاشيني قائيران دئيردي ووردي گوزيني چيخاردي

بيچاق دسته سيني كسمز

ايلان هر يئرده ايري گئتسه اوز يوواسينا دوز گئدر

-كچل باخار گوزگيه آديني قويار اوزگيه

دووه اوينياندا قار ياغار

پيشيگين آغيزي اته چاتماز دئير منداردي

بير ساعتدي تنبكي يانير الان دئير نه توستيسيدي

باغدا اريك واريدي سلام عليك واريدي باغدان اريك كوتاردي سلام عليك كوتاردي

گلين اوينيا بيلمز دئير اتاق ايريدي

گلين اوجاقا گلر

قوناق قوناقي ايسته مز ائو ييه سي هر اكيسيني

تزه يونجا ائششگه باش آغريسي گتيرر

سره دن قالان قوتور اولار

ائل گوجي سئل گوجي

درمانچي آجينان اولير كووزه (درمانچينين سهمي ) گوتيرمير

خياطين اگر اينه سينن ساپي ائتمه سيدي گونده اون دست كت شلوار تيكردي

كچلين آديني قوياللار زلفعلي كورين آديني قوياللار نورعلي

كور توتديقيني بور آخماز

اوجوزدي اتين شورباسي اولماز

الله ايكي يومروغو بير باشا وورماز

بوننان فاتيا تومان اولماز

سو آخيب يولون تاپار

قازان هللنيب قاپاغين تاپار

قازان قازان ديير ديبين قارادي

ايگيد اوغلان داييسينا چئكر خانم قيز خالاسينا

مثلده معرفت اولماز

هم خداني ايستير هم خرماني

ايش گورديرنين دي گورنين دگير

ايري اوتيراق دوز دانيشاق

دلي قوييا بير داش آتار يوز آغيلي چيخاردا بيلمز

تولا ايتدنده موندار اولار

يئر برك اولاندا اوكوز اوكوزدن اينجي ير

ساخلا ساماني گلر زاماني

ايت ايتديگين ترك ايتسه ده سومسيكليگين ترك ائتمز

يورقانا بورين ائلنن سورين

كئچينين قوتورو بولاقين گوزينن سو ايچر

يئميشين ياخچيسينس چاققال يئير

جوجه ني پائيز آخيرنده سايياللار

چادراسيزديخدان ائوده قاليبدي

جالانان سو بير داها كوزيه قايتماز

جوجه يومرتادان چيخار قابيقيني بئگنمز

دوز يئيب دوزقابيني سيندرمازلار

صبريله قوورادان حلوا پيشر

ايله بيل آغزينا قويوت آتيبدير

ياخاما سانجاق ساچميبسان كي

كورا نه گئجه نه گوندوز

دونياني بوغدا توتسادا كهليگين روزيسي چينقيلدير

ادام اومدوغو يئردن كوسر

دردلي دئينگن اولار

باشدا آغيل اولماسا بدن عذابدا اولار

ائل اوز دلي سيني بور آخماز

چراغ ديبينه ايشيق سالماز

خالقا ايت هورسه بيزه چاققال هورر

گونشيا اومود اولان شامسيز قالار

جواهر جيندا آراسيندا اولار

بونون ايپينين اوستينه اودون يغماق اولماز

ده وه اويناسا قار ياغار

ده وه ني آپاران ائششكدير

ده وه ده ن بير قيل دا غنيمتدير

ده وه ني ايتيريب كرششه يي آختارير

ده ني ساتان ائششك آلابيلمه ز

ده وه نين آياغي آلتيندا قاريشقا ازيلمه ز

ده وه چينه ن قوهوم اولانين دروازاسي گن گرك

ده وه ني چؤمچه ينه ن سووارمازلار

گئجه گئدر گونوز گلر

گئجه سول ياتان سحر سول دورار

گئجه نين خئيريندن گونوزون شري ياخجي دير

گئجه سيلاحلي گونوز كولاهلي گرك

گئجه گونوزوموز بير اولوب

كاسيب گئيسه دييه رلر هاردان تاپدين ، دولتدي گئيسه دييه رلر مباركدير

كاسيبين گونو ايتين گونو

كاسيب پول تاپسادا يئر تاپماز

كاسيبين دوواري آلچاق اولار

كاسيبين گؤزو توخ اولار

كاسيبين سؤزو ، يورغونون گؤزو

كاسيبي ده وه اوستونده بووه سانجار

كاسيبين بير اوغلو اولدو اونوندا بوينو ايري اولدو

كاسيبا قول اول وارلييا اوغول اولما

كاسيب اوشاغي گؤرمه ميش بالاسي اولموياسان

ائششه ك هارا دوشك هارا = خر كجا تشك كجا

همدان اوزاخ كرديسيه يوخون = همدان دور است كرت اش نزديك است

پيچاق اوز دسته سين كسمز = چاقو دسته خودش را نمي برد

گلين اوينيا بيلمير دييئير ير ئيريدي = عروس نمي تواند برقصد مي گويد زمينش كج است

ائششه كي باغلاسان آت يانونا يا خويون گوتورار يا خاصيتين = اگر الاغ را با اسب در

يكجا نگهداري كني يا خوي او را مي پذيرد يا خاصيت او را

ال الي يووار ، ال ده دؤنه ر اوزو يووار

اَل اَلِه يُووييَه. اَل دُولانِيَه ايزِه يُووييَه.

دست، دست را مي‌شويد، دست برمي‌گردد صورت را مي‌شويد.

همدلي و كمك به ديگران و رفتار متقابل آنها در تمامي زمينه‌ها.

اؤز ماليم گؤرسه نمير ، اؤزگه مالي آلانيب

اِئزِم كه گِرنميَه، خَلقِن كه سالانِدِه.

مال خودم ديده نمي‌شود، مال مردم آويزان است.

انكار و چشم بستن بر روي عيب و ايرادهاي خودمان و طرح عيوب مردم.

آج قارين ، آجي آيران

شكم گرسنه، دوغ تلخ

وعده‌هاي توخالي

اود دئديم ديليم ياندي

آتش گفتم، زبانم سوخت.

اظهار پشيماني از طرح مطلب و يا سخني.

ايتين اياغيندان تيكان چيخاردير

از پاي سگ خار در مي‌آورد.

سخت كوش- در مورد انجام كارهاي سخت و مشاغل طاقت فرسا.

ايري اوتوراق دوز دانيشاق

كج بشين، راست صحبت كن.

اظهار صداقت و راسنگويي در هر موقعيتي.

اوزو به زكلي ، ايچي ته زكلي

صورت بزك شده، داخلش كود ،پِهِن

براي اشخاص متظاهر به دانستن و فهميدن ، كنايه از خرابي كار

الينه ن سو داممير

از دستش آب نمي‌چكد.

خساست بيش از حد.

اودا گلميسن سويا ؟

به آتش آمده‌اي يا آب؟به جنگ آمدي يا صلح؟ آتش= جنگ، آب= صلح

براي كسي كه بسيار عجول و بي‌صبر است.

تويوق نه قدير كؤكله اوقديرده بوزدومو دارالار

مرغ هر چقدر چاق شود، مقعدش تنگ مي‌شود.

اشاره به اشخاص ثروتمند كه صرفه جويي و خست زياد پيشه كرده‌اند.

داغدا جئيران گؤرسه دير

در كوه آهو نشان مي‌دهد.

نشان از وعده‌هاي دست نيافتني.

وارلي گئيه نده دييه رلر موباركدير ، يوخسول گئيه نده دييه رلر هاردان تاپدين ؟

شخص پولدار بپوشد ( مي‌گويند) مبارك باشيد، فقير بپوشد ، از كجا ، آورده؟

شك به آدم فقير

قونشو قونشودان سحر اويانماغي اؤرگه نه ر

همسايه از همسايه، صبح بيدار شدن را ياد مي‌گيرد.

تاثير اخلاق مثبت يا منفي در ديگران.

هركيم ائششه ك اولدو سنده پالاني اول

هركس الاغ شد، تو پالان.

از موقعيت سخت ديگران سواستفاده كردن.

آتداكي داش دوروب اوسته كي داش دورمور

سنگ زيرين ايستاده، سنگ رويي نمي‌ايستد.

منظور كسي كه سختي را تحمل ميكند اعتراضي ندارد، كسي كه راحت‌تر است اعتراض دارد.

ائويمدن چيخير قارنيما گئدير

از خانه‌ام در بيايد،به شكم برود

از اين جيب به ان جيب

آشاغي دا ايله شمير ، يوخاريدا يئر يوخدو

پايين نمي‌نشيند،بالا جا پيدا نمي‌كند

عدم شناخت از جايگاه اجتماعي

آت آلمه مي٫ آخور باغلىياو

هنوز اسب نخريده٫ آخور مىسازد

آت مينه نيني تانير

اسب سوارش را مي شناسد

آته مينه نوني٬ دون گيدره نو

اسب مال كسى است كه سوارش مىشود٬ لباس مال كسى كه مىپوشد

آته لن دوشه ر

كسي كه بپرد سرانجام مي افتد

آج آرم٬ داش ده يير

آدم گرسنه سنگ را هم مي خورد

آجنه ايت غرخاوري

از گرسنگي پشم سگ مي چيند

آچلمه ميش سفره بير عيبي وار٫ آچلن سفره نو مين بير

سفره باز نشده يك عيب دارد و سفره پهن شده هزار و يكي

آرپه اكن٬ بوغدرم

كسي كه جو مي كارد گندم درو نمي كند

آدامين آلنينا هر نمه يازميشلار٬ ائله اودور

بر پيشاني هر كس هر چه بنويسند همانست

آغ ايتين٫ قارا گونه

روز سياه براي سگ سفيد

آغريمايان باشا٬ دسمال باغلامازلار

سري كه درد نمي كند دستمال نمي بندند

آغ توپورجك گؤره نده٫ اونا خيال ايكى قيرانليقدير

تف سفيد كه ببيند فكر مىكند دو ريالي ست

آغ يارما٬ قارا گون اوچوندور

بلغور سفيد يراي روزهاي سياه مي باشد

آغاج گؤره نده٫ هيز ايت قاچار

سگ هرزه چوب كه ببيند فرار مي كند

آل آپارميش

آل او را برده است

(آل=صورت موهوم و خيالى كه به چشم انسان تنها در شب يا زن حامله ديده مىشود)

آبرى باهار گؤىاوتو دئييل كى گئنه گؤيهره

آبرو سبزه بهاري نيست كه دوباره سبز كند

آبرينى يئميش٫ حيانى سيچميش

آبرو را قورت داده و حيا را دفع كرده است

قارا باخت داغلارا چيخسا ، داغلاري دومان آلار

آدم سيه بخت اگر بخواهد به بالاي كوه برود كوهها را مه فر مي گيرد

قيزيم سنه دئييره م گلينيم سن ائشيت

به در ميگم ، ديوار بشنوه

بؤيوك باشين ، بؤيوك بلاسي اولار

هر چي سر بزرگ ، درد سر بزرگتر

قويونو قازان گن قازار ، درين قازار ، اؤزونه قازار

چاه كن هميشه ته چاه است .

ساخلا ساماني ، گلر زاماني

هر چيز كه خوار ايد ، يك روز به كار آيد .

هميشه شعبان ، بير گونده رمضان

هميشه شعبان ، يك روز هم رمضان .

اغزيندان سود ايسي گلير

دهانش بوي شير ميده

يومورتاسيندان چيخماميشدان باش يارير

هنوز از تخمش در نيومده ، جيك جيك مي كنه

قونشوم مني ياد ائله سين ، بير ايچي بوش گيردكانلا .

يار منو ياد كنه ، با يك هل پوك

ده وه دن ده بير قيل غنيمتدير .

يه مو هم از خرس غنيمته

مه چيدين قاپيسي آچيقدير ، ايتين اوزونه نه گليب

در ديزي بازه ، حياي گربه كجا رفته

كئچل داوا بيلسه ، اؤز باشينا ياخار

كل اگر طبيب بودي ، سر خود دوا نمودي

ضررين يارسيندان قاييتماق ، منفعتدير

جلو ضرر را از هر كجا بگيري منفعته

نيسيه گيرمه ز كيسييه

نسيه نسيه ، آخر به دعوا نسيه .

گلين اويناماق باشارمير ، دئيير يئر ايري دير

رقاصه نمي تونست برقصه ، مي گفت زمين كجه

قيش چيخار ، اوزو قاراليق كؤموره قالار

زمستون مي گذره ، رو سياهي به زغال مي مونه

قارا گونون عمرو آز اولار

پايان شب سيه سفيد است .

نفسي ايستي يئردن چيخير

نفسش از جاي گرم در مياد

عجله ايشينه شئيطان قاريشار

عجله كار شيطونه

هئچ كيم اؤز قاتيغينا تورش دئمه ز

هيچ بقالي نميگه ماست من ترشه

پيچاق اؤز دسته سيني كه سمه ز

چاقو دسته خودشو نمي بره

قورددان قورخان ، قويون ساخلاماز

كسي كه از گرگ مي ترسه ، گوسفند نگه نمي داره

گؤيلو باليق اتي ايسته يه ن … قويار بوز اوستونه

كسي كه خربزه مي خوره ، پاي لغزش هم مي شينه

ال ايتدن مشهوردور

مثل گاو پيشوني سفيد مشهوره

دئيه سن جانين قاشينير

مثل اينكه تنت مي خاره - دلت كتك ميخواد

يا حسن كئچل ، يا كئچل حسن

چه خواجه علي ، چه علي خواجه

قارداشلار شاواشدي ، آخماخلار ايناندي

برادران جنگ كنند ، ابلهان باور كنند .

خاتين قيز خالاسينا ، قوچ ايگيت دايي سينا

تره به تخمش ميره ، حسني به باباش .

هوره ن ايت قاپماز

سگي پارس مي كنه نمي گيره

ده وه يه دئديلر بئلين ايري دير ، دئدي هارام دوزدو ؟

به شتر گفتند گردنت كجه ، گفت كجام راسته ؟

كور الله دان نه ايسته ر ايكي گؤز ، بيري ايري بيري دوز

كور از خدا چي ميخواد ، دو چشم بينا

ائششه ييم اؤلمه يونجا بيتينجه ن ، يونجام سارالما ، توربا تيكينجه ن

بزك نمير بهار مياد ، كمپوزه با خيار مياد

ايلان سانجان آلاجا ايپدن قورخار

مار گزيده از ريسمان سياه و سفيد مي ترسد .

قوناق قوناغي ايسته مه ز ائو ييه سي هئچ بيريسين

طاقت مهمان نداشت ، خانه به مهمان گذاشت .

ايلان يئييب اژدها اولوب

مار خورده ، افعي شده

دوستوم مني ياد ائله سين ، بير ايچي بوش گيردكانلا

يار مرا ياد كند ولو با يك هل پوك

ياغيشدان قورتولوب دولويا دوشدوك

از چاه درآمده توي چاله افتاديم

آتي آتين يانيندا باغلاسان همرنگ اولماسادا همخوي اولار

اسب و خر را كه يكجا ببندي اگر همبو نباشند همخو مي شوند

به ي وئره ن آتين ديشله ريني سايمازلار

دندونهاي اسب پيشكشي را نمي شمارند

ياخينا گلمه اييين گلير ، اوزاغا گئتمه جانيم چيخير

بي تو هرگز باتو عمرا

باخما اوزونون قاراسينا ، باخ آنلينين سيتارا سينا

فلفل نبين چه ريزهه ، بشكن ببين چه تيزه

گير مجنونون گؤزونه باخ ليلينين اوزونه

ليلي را از چشم مجنون بايد ديد

گؤزل آغا چوخ گؤزليدي ، بيرده بير چيچه ك چيخارتدي

مبارك خوشگل بود ، آبله هم درآورد

اؤلمه ك اگر اؤلمه كدير، بونه جان وئرمه كدير

مرگ يك بار شيون هم يك بار

يئكه باشين يئكه بلاسي اولار

هر چه سر بزرگتر ، درد سر بيشتر

اؤلسون او پيس كي يئرينه ياخجي سي گه له جه ك

هيچ بدي نرفت كه خوب جاش رو بگيره

دئيير تويوغون بير قيچي وار

ميگه مرغ يك پا داره

اؤزووه بير اينه باتير اؤزگويه بير چووالديز

هرچه كه بر خود نمي پسندي ، بر ديگران نپسند

سينان قول ، بويوندان آسلانار

دست شكسته وبال گردنه

ائله يئرده ياتماز آلتينا سو چيخا

جائي نميخوابه كه آب زيرش بره

چؤمچه اشدان ايستي اولوب

كاسه داغتر از آش شده

خليفه كيسه سيندن باغيشلير

از كيسه خليفه مي بخشد

تولكويه دئديلر شاهيدين كيمدي ؟ دئدي قويروغوم

به روباهه گفتند شاهدت كيست ؟ گفت دمم

كارد بزني د گيه ام خي دش نميا

كارد تو شكم بزني خون نمياد

پيچاق ويرسان قاني چيخماز

بؤركووي قوي قاباغيوا

كلاه خود را قاضي كن

سنين كيمي دوستو اولانا دشمن لازيم دئييل

كاري كه دوست از روي دوستي مي كنه صد دشمن نمي كنه

كيمسه آتاسي اؤلن قدر ياسلي دئييل

هيچكس به اندازه پدر مرده ناراحت نيست

آج تويوق ياتار يوخودا داري گؤره ر

خروس گرسنه خرمن جا بخواب مي بينه

لالين ديليني آناسي بيلر

مادر لال مي دونه بچه لالش چي ميكه

سينان قول بويوندان آسلانار

دست شكسته وبال گردنه